Для чего, скажи мой друг, музыка нужна?
Чтоб понять печаль и горе, пенье соловья!
Чтобы в радостном порыве петь и танцевать!
Чтобы чувства, настроение мы без слов могли понять!
Паважаныя госці!
Рады вітаць Вас на старонцы, якая прысвечаная музычнаму развіццю дзяцей.
Занятак музыкай дазваляе дзіцяці не толькі ў займальнай гульнявой форме ўвайсці ў свет музыкі, але і развівае разумовыя і фізічныя здольнасці, а таксама спрыяе сацыяльнай адаптацыі дзіцяці. Вясёлыя песенькі, практыкаванні пад музыку, пацешкі, народная і класічная музыка аказваюць самы пазітыўны ўплыў на развіццё асобы дзіцяці, фарміраванне яго творчых здольнасцяў. Музычныя заняткі развіваюць рухальныя навыкі, каардынацыю, канцэнтрацыю ўвагі , гаворка, дзеці вучацца ўзаемадзеянню ў калектыве, развіваюць музычны слых, а таксама ў даступнай гульнявой форме навучаюцца гульні на музычных інструментах.
На дадзенай старонцы вы знойдзеце матэрыялы і рэкамендацыі
па музычнаму развіццю дзяцей.
Кансультацыя для бацькоў
“Беларуская народная музыка, звычаі, святы як сродак далучэння дзяцей да беларускай народнай культуры”
Будучыня роднай Беларусі залежыць ад падрастаючага пакалення: яго каштоўнасных арыенціраў, мыслення і паводзін. Асаблівае значэнне ў выхаванні дзяцей надаецца выхаванню пачуцця патрыятызму, асобы з актыўнай жыццёвай пазіцыяй, у цэнтры якой будзе пачуццё асабістай адказнасці за лёс Радзімы. Любоў да яе фарміруецца паступова ў працэсе назапашвання ведаў аб грамадскім жыцці, працы людзей на карысць краіны, прыродзе, народных традыцыях.
Каб зразумець душу беларусаў, праз гісторыю, культуру сваіх землякоў далучыць дзяцей да агульначалавечых каштоўнасцяў, неабходна ведаць свае карані, сваё мінулае і сучаснасць.
Важна далучаць дзіця да культуры свайго народа, паколькі зварот да бацькоўскай спадчыны выхоўвае павагу, гонар за зямлю, на якой жывеш. Дзецям неабходна ведаць і вывучаць культуру сваіх продкаў. Менавіта акцэнт на веданне гісторыі народа, яго культуры дапаможа ў далейшым з павагай і цікавасцю ставіцца да культурных традыцый іншых народаў.
Такім чынам, творы вуснай народнай творчасці не толькі фармуюць любоў да традыцый свайго народа, але і спрыяюць развіццю асобы ў духу патрыятызму.
З любові да роднага дома, да песні маці, з вывучэння гісторыі народа, з спасціжэння яго традыцый пачынаецца любоў да роднага краю, да Радзімы, да ўсёй зямлі. З дзяцінства прышчапляецца патрыятызм чалавеку, а найперш у сям'і і ў дзіцячым садзе, таму што там пачынаецца фарміравацца светапогляд грамадзяніна.
Без ведання роднай мовы, гісторыі, культуры, традыцый няма і патрыёта сваёй Радзімы.
Што мы можам перадаць у духоўную спадчыну дзецям? Як будуць захоўвацца лепшыя традыцыі і абрады? Чым дзеці будуць ганарыцца і з каго браць прыклад? Як выхаваць сыноў і дачок працавітымі, добрымі, патрыётамі сваёй Радзімы?
Гэтыя пытанні задаюць і шукаюць на іх адказы і бацькі, і педагогі. Сёння многія навукоўцы, практыкі аднадушныя ў тым, што неабходна вярнуцца да народнай педагогікі, да нацыянальных традыцый у далучэнні да нацыянальнай і агульначалавечай культуры. Не выпадкова К. Д. Ушынскі падкрэсліваў "што"...выхаванне, калі яно не хоча быць бяссільным, павінна быць народным". Ён увёў у педагагічную літаратуру тэрмін "Народная педагогіка", бачачы ў фальклорных творах нацыянальную самабытнасць народа, багаты матэрыял для выхавання любові да Радзімы.
Важна, каб педагогі і бацькі ведалі народныя святы, абрады, традыцыі, гульні; валодалі роднай мовай і выкарыстоўвалі ў сваёй працы разнастайны беларускі фальклор.
Асноўныя формы і метады, якія выкарыстоўваюцца ў рабоце педагогамі ўстаноў дашкольнай адукацыі па далучэнні дзяцей да народных традыцый.
Асноўнымі формамі і метадамі паведамлення дзяцей да нацыянальнай культуры з'яўляюцца:
- спецыяльна-арганізаваныя заняткі па азнаямленні з народным мастацтвам (напрыклад "Народныя майстры Беларусі ""Знаёмства з працай Ганчара" і інш.);
- стварэнне музейных экспазіцый;
- выставы, арганізаваныя ў дзіцячым садзе;
- сустрэчы з народнымі ўмельцамі і наведванне майстэрні мастака;
- святы і забавы;
- разгляд ілюстрацый да беларускіх народных казак, вырабаў дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва, рамесных вырабаў;
- дыдактычныя і сюжэтна-ролевыя гульні ("Упрыгожым ляльцы дом да свята");
- чытанне твораў і інсцэніроўкі;
- праслухоўванне беларускіх мелодый, выкананне песень, народных танцаў) і інш.
Вышэй пералічаныя формы і метады рэалізуюцца праз разнастайныя віды дзейнасці дзяцей у дашкольнай установе.
Вялікую ролю ў зносінах дашкольнікаў да нацыянальнай культуры Беларусі займаюць арганізацыя этнаграфічных выстаў, праца ў музеях, створаных у дашкольных установах, правядзенне святаў, азнаямленне дашкольнікаў з творамі дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва.
У планаванне адукацыйнай працы з дзецьмі сярэдняга і старэйшага дашкольнага ўзросту, неабходна ўключаць такія тэмы: "Мая сям'я", “Мой любімы дзіцячы сад”, “Я і маё імя”, “Наша Радзіма – Беларусь", "Нашы абаронцы”, "Мілыя мамы", “Вялікае свята-Дзень Перамогі "," Мой родны кут-як ты мне мілы”.
Педагогам неабходна так арганізаваць працу з дзецьмі па пашырэнні і папаўненні ўяўленняў аб родным краі і роднай краіне, каб выклікаць у дзяцей цікавасць, развіваць любоў.
З гэтай мэтай неабходна выкарыстоўваць разнастайныя віды арганізацыі гульнявой дзейнасці.
1)Ролевыя гульні, заснаваныя на мадэляванні сацыяльнага зместу дзейнасці, традыцыях правядзення святаў і абрадаў: «Бабулін падворак», «Калядныя вечары», «Свята беларускіх гульняў».
2)Рухомыя гульні, якія адлюстроўваюць нацыянальныя абрады, святы: "Лянок", "Проса", "Гарлачык”, “Млынок”, “Пастух і статак”, “Мак".
3)Гульні-драматызацыі па матывах беларускіх песень і казак: "Зіма з летам сустракаецца, пра здаравейку пытаецца”, “Дамавік”, "Як варона Салаўём прыкінулася".
4)Гульні – Падарожжы: “Экскурсія па родным вуліцам”, “Падарожжа па Беларусі (Курган Славы, Хатынь, Брэсцкая крэпасць)”, “Паездка ў Мінск”, “Падарожжа па рэках і азёрах Беларусі”, “Запаветныя месцы Беларусі".
5)Дыдактычныя гульні: “Адбяры карцінкі, дзе намаляваныя жывёлы, якія сустракаюцца ў нашых лясах”, “З якога дрэва лісток”, “Таямніцы запаведнага лесу”, “Крама сувеніраў” і інш. Замацаванню ведаў дзяцей аб Рэспубліцы спрыяюць дыдактычныя гульні тыпу: “Хто дзе жыве?" і "Раскажы хлопчыку з другой рэспублікі аб сваёй краіне", "Даведайся і назаві знакамітыя гарады" “Што за месца, у якім горадзе яно знаходзіцца”, “Што б ты распаведаў пра Мінск, калі б быў экскурсаводам”, "Падарожжа па карце Беларусі" і інш. Матэрыялам для гульняў служаць фатаграфіі, адкрыцці, альбомы, гербарый, малюнкі дзяцей, значкі, прадметы беларускага дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва.
6)Гульні спаборніцкага характару, якія стымулююць актыўнасць дзяцей у набыцці і дэманстрацыі ведаў нацыянальных асаблівасцяў, традыцый, фактаў гісторыі: конкурс-віктарына “Спадчына”, “Па сукенкі бачаць, хто такі ідзе” (знатакі беларускага адзення), “Што, дзе, калі”, конкурс “Вытокі”, “Крыжаванкі”.
Літаратура:
1.Далучэнне дзяцей да беларускай нацыянальнай культуры./ Мазыр: Белы вецер», 2003г.
2.«Мой родны кут…»: зборнiк метадычных матэрыялау па патрыятычным выхаваннi дзяцей дашкольнага узросту. У 2 ч./ уклад. В.М. Цяленчанка.—Мазыр: ТАА ВД «Белы Вецер», 2006.
3. Приобщение детей старшего дошкольного возраста к белорусской национальной культуре: Сборник методических материалов / сост. Василенко Т.А.,– Гомель: УО «ГОИРО», 2010.
5.Праменьчыкі выхавання патрыятызму./ Складальнік Паўлаў С.Б. Мазыр 2009г.
Парада для бацькоў "Экалогія і музыка"
Музычная дзейнасць спрыяе эколага-эстэтычнаму развіццю дзіцяці, дапамагае яму спасцігаць свет прыроды праз музычныя вобразы, супастаўляць свае ўражанні аб прыродзе з пачуццямі іншых людзей, аўтараў музыкі, вучыць выказваць свае пачуцці мовай гукаў.
Магчымы розныя віды музычнай дзейнасці.
1. Прапануйце дзіцяці праслухаць музычны твор і суаднесці яго з убачаным у прыродзе падчас прагулкі. Напрыклад: дзеці праслухоўваюць розныя музычныя фрагменты і выбіраюць тыя, якія, на іх думку, адлюстроўваюць характар надвор'я: ветранай або ціхай, спакойнай; вызначаюць творы, якія адказваюць іх уяўленням аб сонечным або пахмурным надвор'і .
2. Прапануйце дзіцяці выбраць музычны твор, які нагадвае яму той ці іншы прыродны аб'ект, які вы назіралі на прагулке. Напрыклад: вызначце музыку, якая "падыходзіць" для розных птушак, ці музыку, якая нагадвае палёт чмяля, матыля, стракозы.
3. Прачытайце дзецям тэматычныя творы і прапануйце сумесна з вамі падабраць да іх музычныя фрагменты. Напрыклад: падбярыце музыку да фрагмента казкі, у якім апісваецца ўраган, або палёт з надзіманымі шарыкамі прадаўца паветраных шароў з казкі Ю. Олеша "Тры таўстуна"
4. Пакажыце дзецям карціны (пейзажы) і прапануйце падабраць да іх адпаведную музыку. Напрыклад: разгледзьце з імі карціны, дзе намаляваны розныя часы года, і прапануйце паслухаць невялікія фрагменты твораў А. Вівальдзі ці П. І. Чайкоўскага «Поры года»
5. Перад прагулкай, паходам па экалагічнай сцежцы праслухайце з дзецьмі фрагменты музычных твораў (іх не павінна быць шмат, яны павінны адрознівацца паміж сабой па гучанні і добра запамінацца). Падчас прагулкі прапануйце дзецям успомніць фрагменты і падумаць, якія з навакольных прадметаў і з'яў «падобныя» на гэтую музыку.
6. Прыдумайце танец, які адлюстроўвае асаблівасці прыродных аб'ектаў, даступных дзецям вашага ўзросту (напрыклад: танец матылькоў, танец кветак). Так танец кропелек і ледзяшоў дазваляе замацаваць матэрыял аб розных станах вады (вадкім і цвёрдым). Дзіця, які паказвае кропелькі, танцуе пад хуткую, вясёлую музыку, якая нагадвае кропелькі. Затым з'яўляецца “Снежная каралева”, і, дакрануўшыся да вашага дзіцяці чароўнай палачкай, ператварае яго ў лядзяш. Змяняецца музыка, і дзіця танцуе, робячы скаваныя рухі, тэмп яго танца запавольваецца. Затым з'яўляецца Сонца И "растоплівае" лёд, і ваш дзіця-кропелька зноў рухаецца пад музыку, якая гучыць спачатку.
7. Вывучыце з дзецьмі тэматычныя песні, змест і мелодыя якіх, нагадваюць прыродныя аб'екты і з'явы.
8. Суправаджайце музычным фонам рухомыя гульні, у якіх вашыя дзеці пераўвасабляюцца ў розных жывёл або расліны, у аб'екты нежывой прыроды (камяні, раўчукі).
Жадаем вам поспехаў!
Кансультацыя для бацькоў
«Дзеці і музыка: слухаць ці не?»
Якой павінна быць дзіцячая музыка?
Цяпер мы падышлі непасрэдна да пытання ўплыву музыкі на дзяцей - на выхаванне іх духоўных якасцяў з дапамогай уплыву музыкі на дзіцячую псіхіку. Музыка даўно пранікла ва ўсе сферы выхавання і развіцця дзяцей, а адпаведна ролю яе цяжка пераацаніць.
Мультфільмы, дзіцячае кіно, дзіцячыя тэатральныя спектаклі і паказы, дзіцячыя песні-усё гэта проста неймаверна без музыкі. Але музыка як любы іншы прадукт, улічваючы яе разнастайнасць, не можа быць аднолькава карысная маленькаму чалавеку. І тут узнікае справядлівае пытанне: “Якую ж музыку дзецям слухаць неабходна, а якая музыка здольная нашкодзіць?” На жаль, музыка можа нашкодзіць! І толькі вы можаце дапамагчы вашаму дзіцяці пазбегнуць гэтага!
Як знаёміць дзяцей з музыкай?
Ёсць некалькі простых правілаў, вынікаючы якім вы абавязкова пазбегнеце праблем.
1.Стаўце дзецям як мага часцей класічную музыку. Шматлікія эксперыменты паказалі, што пад музыку такіх кампазітараў, як Моцарт, Вівальдзі, Бетховен дзеці супакойваюцца, добра засынаюць.
2.Адбірайце музычныя творы з меладычным і лёгкім гучаннем, без ярка выяўленых ўдарных партый, бо яны здольныя неспрыяльна дзейнічаць на псіхіку дзіцяці.
3.Мінімум нізкіх частот. Выконвайце гэтае правіла, бо даўно вядома, што нізкачашчынныя гукі здольны ўплываць на псіхічны стан чалавека не самым лепшым чынам, тым больш на псіхіку дзіцяці.
4.Не ўключайце музыку гучна! Калі занядбаць гэтым правілам, дзіця можа стаць нярвовым, будзе дрэнна спаць, капрызіць. Гучны гук траўміруе далікатную дзіцячую нярвовую сістэму, а гэта можа мець вельмі сумныя наступствы ў будучыні.
5.Ні ў якім разе не дазваляйце дзіцяці слухаць музыку ў слухаўках! Слыхавы апарат уладкованы такім чынам, што гучны гук навушнікаў ўздзейнічае непасрэдна на мозг чалавека. "Гукавы шок" можа мець непрыемныя наступствы нават для дарослага чалавека, а для дзіцяці тым больш.
6.Не стаўце дзецям цяжкі рок і яго разнавіднасці: рэйв, транс і клубную музыку – менавіта яны здольныя нанесці непапраўную страту дзіцячай псіхіцы.
7.Як можна часцей стаўце дзецям дзіцячыя песні і праспявайце іх разам з дзецьмі.
8.Пры падборы музычных твораў для дзяцей трэба ўлічваць час сутак, калі дзіця будзе слухаць музыку. Калі з раніцы можна ставіць музыку і песні розныя па характары (бадзёрыя, рухомыя), то да вечара настойліва раім праслухоўваць павольныя, спакойныя, далікатныя песні і мелодыі, паступова пераходзячы да калыханак.
9.Праслухоўванне музыкі ў дзяцей да 3-х гадоў павінна займаць не больш гадзіны ў суткі. Пасля 3-х гадоў можна паступова павялічваць час праслухоўвання музычных твораў. Для ранішняй зарадкі таксама можна падабраць музыку і песенькі на спартыўную тэматыку.
10.Хадзіце з дзецьмі на дзіцячыя спектаклі, у цырк, глядзіце мультфільмы і дзіцячыя фільмы, развучвайце і спявайце з імі дзіцячыя песні.
Яшчэ хацелася нагадаць усім бацькам, што музыка акружае нас у самыя розныя моманты нашага жыцця.
Вучыце маляняці чуць яе, звяртайце ўвагу на эмацыйную афарбоўку таго ці іншага твора, маршыруйце з малым пад рытмічную музыку, кружыцеся пад музыку вальса.
Навучыце сына ці дачку чуць "музыку лесу" - гурчанне ручая, шолах лісця, стракатанне конікаў.
Звяртаючы ўвагу малога на падобныя "дробязі", вы вучыце яго душэўнай чуласці і разуменню, напаўняеце яго душу і сэрца эмоцыямі.
Парады для бацькоў
"Музыка ў зносінах з дзіцем"
Музыка дорыць і бацькам і дзецям радасць сумеснай творчасці, насычае жыццё яркімі ўражаннямі. Не абавязкова мець музычную адукацыю, каб рэгулярна адпраўляцца з вашым дзіцём у дзіўны свет гармоніі гукаў.
Стварыце хатнюю фанатэку з запісаў класікі, дзіцячых песенек, музыкі з мультфільмаў, танцавальных, маршавых мелодый і інш. Зараз выпускаецца шмат музычных запісаў імправізацыйна-рамантычнага характару. Такую музыку можна ўключаць на ціхай гучнасці пры чытанні казак, суправаджаць ёю маляванне, лепку або выкарыстоўваць пры ўкладванні дзіцяці спаць.
Арганізуйце хатні аркестр з дзіцячых музычных інструментаў, якія гучаць; пакупных і самаробных цацак і суправаджайце падыгрываннем на іх запісы дзіцячых песень, розных танцавальных і маршавых мелодый. Чытанне вершаў, казачных гісторый таксама можа суправаджацца падыгрываннем на музычных інструментах.
Развіваць тэмбравы і рытмічны слых дзіцяці можна з дапамогай гульняў і загадак з уключэннем у іх дзіцячыя музычныя інструменты. Усе дзеці вельмі рухомыя, і калі заахвочваць іх рухальныя імправізацыі пад музыку, то такіх дзяцей будуць адрозніваць каардынаванасць і грацыёзнасць рухаў.
Інсцэнаванне-яшчэ адзін від сумеснай дзейнасці. Інсцэнаваць можна не толькі песні, але і вершы, нават некаторыя карціны, што, безумоўна, развівае фантазію малых. Розныя гукапераймання, што вырабляюцца ў працэсе чытання казак, а таксама песенныя імправізацыі-якія перадаюць той ці іншы стан або на зададзены тэкст-выклікаюць у дзяцей вялікую цікавасць і актыўна развіваюць іх творчы пачатак.
Сумесныя паходы на дзіцячыя спектаклі, канцэрты ўзбагацяць уражанні малога, дазволяць пашырыць спектр хатняга музіцыравання. Бываючы на прыродзе, прыслухоўвайцеся разам з дзіцем да песеньцы ручая, шуму ветра, спеву птушак.
Рэкамендаваныя музычныя творы для праслухоўвання:
І. С. Бах "Таката і фуга рэ мінор".
І. Брамс "Калыханка"
І. С. Бах-Гуно " Авэ Марыя"
Э. Грыг "Канцэрт для фартэпіяна з аркестрам №1 ля мінор", "Пер Гюнт: "Раніца", "У пячоры горнага караля"
Ф. Мендэльсон музыка да камедыі "Сон у летнюю ноч", "Вясельны марш".
В. А. Моцарт: Сімфонія № 41, "Маленькая начная серэнада", фрагменты з оперы "Чароўная флейта".
С. Рахманінаў "Канцэрт для фартэпіяна з аркестрам № 2 до мінор", "Вакаліз"( Мн.34 № 14), "Рапсодыя на тэму Паганіні".
Ш. К. Сен - Санс. Сюіта «Карнавал жывёл» ( п'есы: "Лебедзь", "Акварыум")
І. Штраўс. Вальсы. "На выдатным блакітным Дунаі", "Казкі Венскага лесу".
П. і. Чайкоўскі "Канцэрт для фартэпіяна з аркестрам № 1 сі бемоль мажор", "Струнны квартэт №1", "Дзіцячы альбом".
А. Вівальдзі "Поры года".
Вакол нас гучыць свет,
не выпусціце магчымасць спазнаць яго багацце
для гарманічнага развіцця вашага дзіцяці.
Паважаныя Бацькі!
Выхаванне падрастаючага пакалення не можа ажыццяўляцца па-за традыцыйнай нацыянальнай культуры. Этнічная гісторыя, гістарычная спадчына і культура продкаў выступаюць базавымі каштоўнастямі для развіцця асобы.
Натуральным і арганічным элементам чалавечай культуры з’яўляецца гульня. Асвойваючы гульню, дзіця асвойвае і ўзбагачае гульнявую культуру нацыі, якая адлюстроўвае традыцыйныя і новыя формы гульявых паводзін.
Неад’емным атрыбутам гульні з’яуляецца цацка, якую называюць “люстэркам культуры”. Па ўсеагульным прызнанні, цацка выступае адной з фундаментальных уневерсалій чалавечага быцця, паколькі служыць для перадачы ў асаблівай “згорнутай форме “ каштоўнасцей культуры і вопыту пакаленняў.
Цацка, як частка дзіцячай гульнявой рэальнасці, з’яўляецца незаменным сродкам інкультурацыі. Як піша В.У. Абраменкава, “ цацка для дзіцяці – не проста забава, а духоуная прылада, з дапамогай якой яно асвойвае вялізны і складаны свет, спасцігае законы чалавечых узаемаадносін і вечныя ісціны”. Узнаўляючы рэальныя і ўяўныя рэчы і вобразы, цацка дапамагае дзіцяці пазнаваць, даследаваць навакольны свет, фарміраваць і рэалізоўваць творчыя здольнасці, выказваць свае пачуцці, вучыць мець зносіны і пазнаваць сябе.
У пералік крытэрыяў ацэнкі цацкі акрамя медыцынскіх, экалагічных, эмацыйных, эстытычных, педагагічных і іншых даследчыкамі ўключаюцца і тыя, паводле якіх цацка павінна здавальняць патрабаванні крэатыўнасці і культураадпаведнасці, гэта значыць адпавядаць архетыпам той краіны, дзе пражывае дзіця.
Кансультацыя для бацькоў
"Народная цацка ў жыцці дашкольніка"
«Хто не ведае свайго мінулага - той не мае будучыні"
(народная мудрасць)
Выхаваць свядомага грамадзяніна і патрыёта азначае сфармаваць у дзіцяці комплекс вызначаных ведаў, асобасных якасцяў і рыс характару:
- патрыятычную накіраванасць, грамадзянскую адказнасць і мужнасць;
- павага да бацькоў, свайго радаводу, традыцый і гісторыі роднага народа;
-дысцыплінаванасць, працавітасць, творчасць, клопат аб прыродзе і экалогію роднай зямлі;
- паважлівае стаўленне да культуры, вераванняў, традыцый і звычаяў нашага народа.
Каб дзеці сталі тварцамі свайго лёсу, неабходна, каб яны трывала засвоілі духоўнасць, культуру роднага народа, глыбока пранікліся нацыянальным духам, ладам жыцця і мыслення. Для гэтага неабходна вярнуцца да маральных традыцый выхавання дзяцей: імкненне да дабра і прыгажосці, справядлівасці і праўды. Бо дзіця не нараджаецца маральным ці амаральным, ён паступова становіцца такім у залежнасці ад таго, у якім асяроддзі, у якіх умовах жыве, якое атрымлівае выхаванне. Для гэтага дарослым трэба паказваць прыгажосць прыроды, слухаць духоўную музыку, чытаць мастацкія літаратурныя творы, знаёміць з дэкаратыўна-прыкладным мастацтвам. Таму бацькі павінны стаць прыкладам для малых, рабіць дабро самім і накіроўваць дзяцей на такія ж праявы, як ветлівасць, спачуванне, міласэрнасць.
Выхоўваць духоўныя каштоўнасці трэба з першага года жыцця. Дзеці пазнаюць усё праз гульню і цацкі.
Цацкі дарослыя прывыклі купляць у крамах і супермаркетах, а раней выраб цацак быў выдатным рамяством рукадзельніц.
Вясной дзеці з асаблівым стараннем майстравалі розныя свістулькі, упрыгожваючы іх мастацкімі малюнкамі.
Дзяўчынкі ўмела плялі вянкі, рабілі лялькі. Пад восень, калі з поля збіралі гародніну, дзеці майстравалі пацешныя маскі. Вымалі мякаць з гарбуза, выразалі вочы, нос і рот, а ўнутр устаўлялі свечку. Увечары, як змяркалася, выходзілі на вуліцу.
У старажытнасці народны каляндар браў свой пачатак з вясны. Даўно людзі пачалі лічыць яйка сімвалам жыцця, прыходу вясны. Таму нашы продкі любілі яго, распісвалі рознымі яркімі фарбамі. Так паўстала выдатнае мастацтва - пісанкі. У размалёўванні яек заўсёды прымалі ўдзел і дзеці. На пісанкі малявалі розныя лініі, кропкі, якія сімвалізуюць бясконцасць свету. У кожнай сельскай сям'і, бацькі майстравалі для дзяцей лялькі, бразготкі. Лепшым гасцінцам для дзяцей з базару або кірмашу, былі каляровыя цукеркі ці пернікі ў выглядзе пеўнікаў, рыбак, вавёрачак, жаўрукоў.
Дарослыя ствараюць умовы знаёмства дзяцей з народнай гульнёй і цацкай. Выхаванне юнай душы - сапраўднае мастацтва, якое будавалася на ідэі дабра. А дабро, выяўляецца з першымі пробліскамі свядомасці, з першымі ўяўленнямі і думкамі пра навакольны свет. Сухамлінскага пісаў: «Гульня - гэта велізарная светлае акно, праз якое ў духоўны свет дзіцяці ўліваецца жыватворны струмень уяўленняў, паняццяў. Гульня - гэта іскра, якая запальвае агеньчык дапытлівым і дапытлівасці». Падыходзячы да народнай цацкі з педагагічнага пункту гледжання, мы бачым, што яна заснаваная на тонкім веданні псіхалогіі дзіцяці і рознабакова ўздзейнічае на развіццё яго пачуццяў, розуму і характару і інтэлекту.
Кансультацыя для бацькоў
"Фальклор і развіццё маўлення"
Маўленне - унікальны і ўніверсальны сродак многіх відаў дзейнасці. У дашкольніка гэта гульня, маляванне, лепка, канструяванне, вырашэнне практычных задач, успрыманне мастацкай літаратуры і інш. Немагчыма развіваць маўленне дзіцяці "ўвогуле", безадносна да той ролі, якую яно выконвае ў яго жыцці, не ўключаючы маўленне ў тую ці іншую дзейнасць. Развіццё розных формаў дзейнасці вядзе да развіцця іх галоўнага сродку - маўлення. У дзяцей мы выхоўваем пачуццё беларускай мовы, ствараючы дзеля гэтага адпаведныя маўленчыя ўмовы, у якіх дзіця пад кіраўніцтвам выхавальніка далучаецца да паэзіі і адначасова вучыцца вырашаць пры дапамозе роднай мовы розныя маўленчыя задачы: камунікатыўныя, пазнавальныя і інш.
Галоўным пабуджальным матывам праяўлення маўленчай актыўнасці з'яўляецца сумесная дзейнасць з дарослым. Важнае значэнне мае актыўна-дзейснае ўспрыманне дзецьмі нагляднасці (цацак, малюнкаў). Наглядныя дзеянні выклікаюць у дзяцей жаданне абазначыць іх словамі і гаварыць пра іх. Адмысловая ўвага надаецца зместу беларускага маўлення, у выхаваўчых і дыдактычных мэтах выкарыстоўваем паэтычныя словы. Калыханкі, забаўлянкі, прымаўкі, песні, казкі - вось тыя дасканалыя мастацкія формы фальклору, з дапамогай якіх мы знаёмім дзяцей з багаццем і разнастайнасцю навакольнага свету.
Перш за ўсё, мы праслухоўваем і абыгрываем з дзецьмі беларускія народныя калыханкі, песенькі, забаўлянкі, кароткія вершыкі, да якіх далучаюцца адпаведныя зместу дзеянні і рухі, паўтарэнні гукаперайманняў, асноўных слоў, выразаў. Вялікае значэнне пры гэтым маюць тыя забаўлянкі, якія суправаджаюцца разнастайнымі рухамі пальчыкаў рук, напрыклад "Сарока-варона кашу варыла". Важнасць іх палягае ў амаль паралельным развіцці дыферанцаваных рухаў пальцаў рук і маўлення, што стымулюе і актывізуе маўленне маленькага дзіцяці. Вабяць малых такія дзеянні як закалыхванне лялек, плясканне ў далоні, прытупванне, падскокі і т. п. Расказванне невялікіх па аб'ёму казак суправаджаем інсцэніроўкамі, што робіць больш лёгкім для дзяцей іх успрыманне і разуменне, заахвочвае да паўтарэння слоў, выразаў, песенек.
Напрыклад, у час разыгрывання народнай забаўлянкі "Кую, кую ножку" з дзецьмі двух-трох год малыя імітуюць падбіванне лялечнага чаравічка малаточкам. Маўленчая сітуацыя дазваляе дзіцяці зразумець зварот выхавальніка.
Дзецям вельмі падабаецца, калі ў вершыку называецца канкрэтнае імя. Напрыклад, калі мы прыносім цацачнага коціка, паказваем яго дзецям, дапамагаем ім успомніць, як коцік вуркоча "мур-мур", а затым чытае калыханку:
Ой на коціка вуркота,
А на дзіцятка дрымота,
Будзе коцік вуркатаць,
А дзіцятка будзе спаць.
Потым гаворым, што раскажа пра коціка і Аленка. Чытаем калыханку, замяняючы слова "дзіцятка" на імя выхаванца. Аленка паказвае, як яна будзе спаць. Так мы прыцягваем дзяцей да прагаворвання асобных слоў і радкоў верша. Такія заняткі, а значыць і калыханка, пакідаюць след у душы і памяці дзіцяці.
Маленькія дзеці ўдзельнічаюць у простых карагодных гульнях кшталту "Знаёмства" (напрыклад, "Адгадай, чый галасок?", "Хто схаваўся?" і інш.) гэтыя гульні садзейнічаюць наладжванню дзіцячых узаемаадносін, выклікаюць у дзяцей жаданне ўступіць у зносіны, значыць і размаўляць адно з адным. Дзецям падабаюцца такія гульні, а гэта добрая падстава для выхавання цікавасці да беларускай мовы, першапачатковага развіцця беларускага маўлення. Захапіўшыся гульнёй, дзеці не заўсёды заўважаюць, што яна вядзецца на беларускай мове, і міжволі засвойваюць асобныя словы, выразы, песенькі.
Выкарыстоўваюцца малыя формы фальклору і ў сумеснай дзейнасці. Напрыклад, сумеснае маляванне па пацешцы "Сонейка-сонца": дзецям прапаноўваецца аркуш паперы з намаляваным сонцам, і ім трэба дамаляваць гарошкі. Маляванне суправаджаецца прыгаворваннем радкоў пацешкі, і ў дзяцей праяўляецца цікавасць да самога працэсу малявання, да тых выразаў, якія апісваюцца ў забаўлянцы, і яны адлюстроўваюць іх у малюнку.
Для паступовага ўвядзення беларускай мовы ў розныя віды дзейнасці дашкалят мы выкарыстоўваем лялек-беларусаў: дзяўчынку Паўлінку і хлопчыка Янку. Яны паасобку альбо разам прыходзяць да дзяцей, цікавяцца іх заняткамі, гульнямі, размаўляючы толькі па-беларуску: задаюць пытанні, называюць асобныя прадметы, што знаходзяцца ў дзяцей, выконваюць розныя дзеянні з імі, расказваюць нескладаныя гісторыі. Такім шляхам наладжваюцца сітуацыйна-дзелавыя зносіны на беларускай мове.
Такім чынам, у першыя тры гады жыцця дзяцей трэба выкарыстоўваць тыя формы работы, якія спрыяюць развіццю пачуцця беларускага маўлення шляхам азнаямлення іх з лепшымі ўзорамі жывога беларускага слова, а таксама фарміраванню першапачатковых навыкаў маўлення на роднай мове.
Кансультацыя для бацькоў
"Роля фальклору ў развіцці дзяцей дашкольнага ўзросту"
Адной з найважнейшых задач, якія стаяць перад нашым грамадствам у цяперашні час, з'яўляецца яго духоўнае адраджэнне, бо на сённяшні дзень скажоныя ўяўленні пра дабрыню, міласэрнасць, вялікадушнасць, справядлівасць і патрыятызм. Фарміраванне асноў маральных якасцяў пачынаецца яшчэ ў дашкольнам дзяцінстве. Ад таго, наколькі паспяхова ажыццяўляецца гэты працэс, шмат у чым залежыць духоўна-маральнае развіццё дзіцяці.
Дашкольны ўзрост - падмурак агульнага развіцця дзіцяці. А адным са сродкаў маральнага, пазнавальнага і эстэтычнага развіцця дзяцей з'яўляецца народная культура, у тым ліку вусная народная творчасць. Невыпадкова фальклор з даўніх часоў ацэньваецца ў розных аспектах: як сродак педагагічнага ўздзеяння, як сродак фарміравання духоўна-маральнай культуры, як сродак узбагачэння слоўнікавага запасу дзяцей і як сродак перадачы прыгажосці і вобразнасці роднай мовы. Толькі творы вуснай народнай творчасці дзіўным чынам сумяшчаюць у сабе глыбокую мудрасць, лёгкасць усведамлення і прастату запамінання.
Само слова фальклор - значыць: народная мудрасць, народнае веданне.
Малыя фальклорныя формы: пацешкі, прымаўкі, песенькі, небыліцы, байкі, загадкі, казкі, карагоды - нясуць у сабе этнічныя характарыстыкі; далучаюць нас да вечна юных катэгорыях мацярынства і дзяцінства. Каштоўнасць фальклору заключаецца ў тым, што з яго дапамогай дарослы лёгка ўсталёўвае з дзіцем эмацыйны кантакт, ўзбагачае пачуцці і гаворку дзіцяці, фармуе стаўленне да навакольнага свету, г.зн. гуляе паўнавартасную ролю ва ўсебаковым развіцці. Творы вуснай народнай творчасці маюць велізарнае пазнавальнае і выхаваўчае значэнне. Пацешкі - песенькі, першыя мастацкія творы, якія чуе дзіця. Вымаўляюцца дарослым кароткія і рытмічныя фразы, у якіх дзіця ўлоўлівае гукі («ладачкі», «кіса», «вадзіца») выклікаюць у яго рэакцыю на мастацкі твор. Інтанацыя голасу ў адных выпадках супакойвае яго, у іншых - бадзёрыць. Напрыклад: калыханкі песні аказваюць усыпляльнае ўздзеянне, іх спяваюць ласкавым, пяшчотным галаском, калыхаючы ляльку Кацю: «Баю, баю, люлі-бай, ты, сабачка, не брахай ». Для таго каб лягчэй і хутчэй дзеці запаміналі калыханкі песенькі, іх трэба абыгрываць, г.зн. ўключаць тыя персанажы, пра якія гаворыцца ў песеньцы (пра сабачку).Знаёмства з пацешкамі трэба пачынаць з гаварэння малюнкаў, ілюстрацый, цацак. Даўшы разгледзець дзецям цацку, расказаць аб персанажу пацешкі, пра яго асаблівасці. Растлумачыць дзецям значэнне новых слоў, пачутых у пацешкі.
Можна выкарыстоўваць дыдактычныя гульні «Даведайся пацешкі» (па змесце карцінкі, трэба ўспомніць творы народнай творчасці). «Адгадай, з якой кніжкі (казкі, пацешкі) прачытаны ўрывак?» Славесныя гульні па матывах народнай творчасці; напрыклад: «пра сароку» (чытаць пацешкі - і хай дзіця адлюстроўвае яе ўтрыманне ў дзеяннях). Пацешкі ператвараюцца ў гульню. Дыдактычныя практыкаванні «Даведайся і назаві» - дастаюць са скрынкі цацкі ці карцінкі па знаёмым пацешкам. Настольна-друкаваныя гульні па матывах гэтых жа твораў ( «Парныя карцінкі», «Падбяры такую ж карцінку», «Лато», «Разрезные малюнкі»).Можна праводзіць гульні - інсцэніроўкі; напрыклад: «Курачка - рябушачка на раку пайшла». Больш выкарыстоўваць пацешкi, прыказкi, прымаукi падчас прагулкі, звяртаючы ўвагу на час года і стан надвор'я, каб прагулка праходзіла больш эмацыйна і цікава для дзяцей; дзе дзеці могуць пераймаць галасы і крыху рухам жывёл і птушак.
Прыказкі і прымаўкі называюць жамчужынамі народнай творчасці; яны аказваюць ўздзеянне не толькі на розум, але і на пачуцці чалавека; павучанні, зняволеныя ў іх, лёгка ўспрымаюцца і запамінаюцца. Прыказку можна выкарыстоўваць у любой сітуацыі, напрыклад калі дзіця неакуратна апрануўся, можна сказаць: «Паспяшаешся - людзям на смех!». Шмат прыказак і прымавак аб працы; пры знаёмстве з імі дзецям трэба растлумачыць іх сэнс, каб яны ведалі, у якіх сітуацыях іх можна ўжыць. Загадкі - гэта карыснае практыкаванне для дзіцячага розуму. Вучыць дзяцей адгадваць загадкі можна так: на стол выстаўляецца некалькі цацак, для кожнай падабраць загадку:
На галаве чырвоны грабеньчык,
Пад носам чырвоная барада,
На хвасце узоры, на нагах шпоры.
Дзеці хутка адгадвалі, бо загаданы прадмет перад вачыма. Дзеці могуць самі паспрабаваць загадаць - прыдумаць загадку аб цаццы.
Можна праводзіць гульні, якія дапамогуць паглыбіць і ўдакладніць веды дзяцей пра навакольны свет: «Хто і што гэта?», «Я загадаю, а ты атгадай», «Падкажы слоўца».
Казкі - ўяўляюць сабой асаблівую фальклорную форму. Іх лепш распавядаць, чым чытаць.Добра пачынаць казку з прыказкі: «Казка, казка, прымаўкамі ...». Пасля аповяду казкі даведацца з дапамогай пытанняў, ці зразумеў дзіця казку? Уносіць адпаведныя цацкі, спытаць: «Дзеці, з якой казкі прыйшлі гэтыя героі?»
Знаёмячы дзяцей з рознымі фальклорнымі жанрамі, мы багацім гаворку дзяцей жвавасцю, вобразнасцю, трапнасцю выразаў. Пацешкі, песенькі гучаць, як ласкавая размова, выказваючы клопат, пяшчоту, веру ў паспяховую будучыню. Менавіта гэта і падабаецца дзецям у малых формах фальклору.
Малы фальклор дазваляе забаўляць, развіваць і навучаць ненадакучліва і разнастайна.
Бо простыя вершыкі, казкі, пацешкі, песенькі - вучаць маленькага чалавека жыццю.
Кансультацыя для бацькоў
"Музычныя інструменты ў вашым доме".
Сучасныя вытворцы цацак прапануюць шырокі асартымент тавараў. Гэта і мяккія цацкі, і розныя лялькі, канструктары і ў тым ліку музычныя цацкі і дзіцячыя музычныя інструменты. Аднак, пры такім багатым выбары досіць проста памыліцца і купіць дзіцяці тую цацку, якая зусім не будзе развіваць яго музычныя здольнасці. І нават можа звесці на нішто ўсе тыя задаткі, якімі прырода ўзнагародзіла вашага дзіцяці.
Калі вы ўсё ж вырашылі купіць музычную цацку, то звярніце ўвагу на тое, як яна гучыць. Яе тэмбр павінен быць чыстым, мелодыя павінна прайгравацца рытмічна і інтанацыйна дакладна.
Дзіцячыя музычныя інструменты павінны адпавядаць узросту дзіцяці. Лепш за ўсё для хатняга музіцыравання падыходзяць шумавыя і ўдарныя інструменты, такія як бразготкі, бубны, музычныя малаточкі, лыжкі і т.п. Самастойнае выкананне рытмічнага малюнка знаёмых мелодый з іх дапамогай даступна і вельмі падабаецца дзецям.
Акрамя гатовых дзіцячых музычных інструментаў у хатніх умовах сумесна з дзецьмі можна самастойна вырабіць шумавыя музычныя інструменты. Гэта могуць быць розных памераў бляшаныя слоічкі (напрыклад, з-пад кавы), напоўненыя рознымі крупамі; жорсткі цэлафан, з дапамогай якога можна здабываць вялікую колькасць шумоў. Ну і, вядома ж, любы прадмет можа стаць музычным інструментам.
Патрэбна толькі ваша фантазія!
Кансультацыя для бацькоў
"З музыкай у лета".
Чым растлумачыць вялікую сілу ўздзеяння музыкі на духоўны свет чалавека? Перш за ўсё яе дзіўнай магчымасцю адлюстроўваць перажыванні ў розныя моманты жыцця.
А лета - гэта самыя яркія ўражанні для дзіцяці!
У летні перыяд дзеці атрымліваюць разнастайныя эмоцыі і пачуцці, так як больш часу знаходзяцца на прыродзе, на дачы, на рэчцы, падарожнічаючы разам з бацькамі.
- Слухайце разам гукі прыроды: спевы птушак, гучанне ручая, шолах лісця, гукі лесу, стракатанне конікаў.
- Зрабіце разам шумавыя музычныя інструменты: дудачкі, свістулькі. Можна вырабіць драўляныя лыжкі або кубікі, размаляваць на свой густ. Гульня на інструментах дае дзецям магчымасць праявіць свае творчыя здольнасці, развіваць пачуццё рытму, музычны слых, уменне адрозніваць гукі па вышыні і тэмбры.
Сумесная дзейнасць падаруе Вам і вашаму дзіцяці добры настрой!
Парады для бацькоў на летні аздараўленчы перыяд.
"Вось яно якое, наша лета,
лета яркай зелянінай апранута,
лета гарачым сонейкам сагрэта,
ветрыкам дыхае лета...."
-Стварыце фанатэку з запісаў класікі, дзіцячых песенек, музыкі з мультфільмаў, танцавальных, маршавых мелодый. Цяпер у шырокім доступе шмат музычных запісаў імправізацыйна - рамантычнага характару. Такую музыку можна слухаць спецыяльна, уключаць нягучна пры чытанні казак, суправаджаць ёю маляванне, лепку, працэс ўкладвання маляняці спаць;
-Арганізуйце хатні аркестр з дзіцячых музычных інструментаў і суправаджайце падыгрываннем на іх запісы дзіцячых песень, розных танцавальных і маршавых мелодый; усе дзеці вельмі рухомыя, і калі заахвочваць іх рухальныя імправізацыі пад музыку, то такіх дзяцей будуць адрозніваць каардынаванасць і грацыёзнасць рухаў; сумесныя паходы на дзіцячыя пастановы, канцэрты ўзбагацяць ўражанні дзіцяці, дазволяць пашырыць спектр хатняга музіцыравання;
-Бываючы на прыродзе, прыслухоўвайцеся разам да песеньцы ручайка, шуму ветра, спеву птушак.
Вакол нас гучыць свет, не выпусціце магчымасць спазнаць яго багацця для гарманічнага развіцця вашага дзіцяці.
Кансультацыя для бацькоў
“Далучэнне дзяцей да роднай мовы на музычных занятках”
У працэсе адраджэння нацыянальнай культуры і самасвядомасці важнае месца належыць фальклору - асноўнаму багаццю нашых продкаў, дзякуючы якому захоўваецца пераемнасць традыцый, ажыццяўляецца сувязь пакаленняў.
На практыцы ў дашкольным выхаванні ўдзяляецца ўвага нацыянальнаму фальклору, таму што беларускі народ мае багатую фальклорную спадчыну, створаную спецыяльна для дзяцей.
Вельмі добра падыходзіць музычны фальклор, які па сваёй прыродзе пранізаны элементамі народнага тэатра, гульнямі, пантамімай.
Падбіраючы для працы з дзецьмі найбольш эфектыўныя формы, метады і сродкі, трэба ўлічваць, што працэс фарміравання нацыянальнай самасвядомасці доўгі і складаны, і пачынаць яго трэба перш за ўсе з азнаямлення з родным краем, непасрэдна ўключваючы сродкі вуснай народнай творчасці.
У Ι і ΙΙ малодшых групах , праводзячы назіранні за прыгажосцю роднай прыроды, неабходна чытаць вершы, забаўлянкі, загадкі неабходна адраджаць выкарыстанне твораў вуснай народнай творчасці (казак, забаўлянак, калыханак, песен, гульняў) у час рэжымных момантаў, у сям’і.
Пры планаванні работы з дзецьмі сярэдняй і старэйшай груп неабходна выкарыстоўваць розныя формы:
- пазнавальныя гутаркі ў вольнай форме;
- сумесная дзейнасць педагога з дзецьмі;
- самастойная дзіцячая дзейнасць;
- гульні, тэматычныя прагулкі і экскурсіі;
- назіранні ў прыродзе;
- святы і забавы.
Фальклорныя жанры.
Мініяцюрныя паэтычныя творы створаныя для дзяцей: яны маюць канкрэтны педагагічны кірунак, ўпрыгожваюць мову педагога, робяць яе вобразнай і прыгожай, прыцягваюць увагу дзяцей.
Забаўлянкі, пястушкі - прыносяць радасць дзецям, выклікаюць у іх жаданне паўтараць словы за дарослымі, выконваць заданні выхавальніка, удзельнічаць у агульных гульнях.
Пястушкі выкарыстоўваюцца педагогамі ў розных момантах: пад гукі гэтых вершаў і песень дзеці ахвотна займаюцца, ў іх лепш развіваюцца памяць, мысленне, увага, маўленне, а калі яны выконваюць канкрэтныя рухі, то развіваюцца каардынацыя, узгодненасць, спрытнасць. У час расказвання пястушкі спярша выкарыстоўваецца нагляднасць, потым тлумачыцца сэнс новых слоў, улічваюцца вопыт і веды дзяцей.
Калыханкі- першыя для дзяцей ўзоры мастацкага слова. Навакольны свет у іх падаецца ў вобразах, даступных і зразумелых.
Ходзіць кот па сенажаці.
Кліча сон ён ля дзіцяці.
ой, сонечку-галубочку,
Прыспі маю Волечку.
У беларускім фальклоры шмат прыказак і прымавак. Дзеці з інтарэсам успрымаюць іх кароткі змест. Многія прыказкі і прымаўкі маюць павучальнае значэнне: яны ўсхваляюць працавітасць, гаспадарлівасць, умельства, вучаць любіць родны край, Радзіму, асуджаюць гультайства, зайздрасць – усё адмоўнае. Падбіраюцца яны па канкрэтнай тэме: пра Радзіму, працу, хлеб, навуку, поры года, з’явы прыроды, народныя прыкметы.
Павучальнасць прыказак і прымавак разумеецца дзецьмі паступова, і глыбіня іх разумеецца ў большай меры залежыць ад таго, насколькі часта выкарыстоўваюцца яны ў патрэбных момантах.
Загадка – кароткае паэтычна-вобразнае апісанне прадмета або з’явы, якое даецца, як правіла, у форме пытання і адгадваецца па другарадных адзнаках, па прыкметах падабенства. Лічыцца, што галоўная функцыя загадкі – развіваць ў чалавека мастацка-вобразнае мысленне, паэтычны погляд. Каштоўнасць традыцыйнай загадкі ў тым, што яна ў высокапаэтычнай форме адлюстроўвала гаспадарчую і творчую дзейнасць чалавека, яго жыццёвы вопыт, побыт, працу, жывёльнасць, расліннасць, будову сусвету і да нашых дзён мае вялікае эстэтычна-мастацкае значэнне для выхавання дзяцей.
Яркую акрэсленую выхаваўчую накіраванасць маюць беларускія народныя песні. Праз іх тэксты, лексіку дзеці ўзбагачаюць уяўленні аб наваколлі, прыродных з’явах, знаёмяцца з прыладамі працы, беларускімі назвамі месяцаў, дзён тыдня, нацыянальнымі стравамі, значна пашыраецца актыўны слоўнік.
Праз песню знаёмім выхаванцаў з лепшымі рысамі характару беларусаў: шчырасцю, чуласцю, сціпласцю, уважлівасцю. Фальклорныя песня дапамагае развіццю эмацыянальнай сферы дзяцей, падрыхтоўвае да выканання пэўных сацыяльных роляў.
На музычных занятках выхаванцы знаёмяцца з асаблівасцямі беларускай народнай музыкі, развучваюць беларускія танцы, спяваюць песні, знаёмяцца з народным тэатрам “Батлейка”.
Усвядомленаму імкненню дзяцей да авалодання культурнымі эталонамі, ўзаемадзеянню ў калектыве спрыяюць арганізацыя з дзецьмі ісцэніровак па казках, фантазіраванне, прыдумванне гісторый, выкананне творчага задання. Малыя формы фальклора актыўна ўключаюцца ў вядучы від дзейнасці – гульню, у дадзеным выпадку – гульню- драматызацыю.
Гульні-драматызацыі даюць шырокі прастор для выяўлення ў дзяцей творчых здольнасцей, самастойнасці, ініцыятывы. Жывая інтанацыя маўлення, вобразныя і свабодныя рухі, міміка, жэсты надаюць гульням дзяцей натуральнасць і праўдзівасць. Гульня-драматызацыя аказвае актывізуючы ўплыў на развіццё выразнага беларускага маўлення, паколькі яна спалучае разам гульнёвую матывацыю і камунікатыўную накіраванасць. Дзеці старшай групы могуць драматызаваць творы як для сябе, так і для маленькіх гледачоў, для сваіх бацькоў. Да гульні-драматызацыі неабходна падрыхтаваць разам з дзецьмі атрыбуты, элементы касцюмаў.
Вялікі выхаваўчы патэнцыял маюць народныя святы і абрады. Яны задавальняюць дапытлівасць дзяцей, іх эстэтычныя патрэбы, цягу рухаў, фарміруюць творчае мысленне, пабуджаюць да супрацоўніцтва, вучаць пазнаваць беларускую культуру. Поспех засваення мастацкіх твораў залежыць ад таго, наколькі яны зразумелыя дзецям і даюць магчымасць выконваць ролі адпаведных персанажаў, песень, суправаджаць спевы мімікай, рухамі. Калі для спеваў дзяцей малодшых груп найбольш даступным песенным матэрыялам з’яўляюцца калыханкі, забаўлянкі, невялікія песенькі, то асаблівае месца ў старшых дзяцей займаюць песні, карагоды, гульні, якія дзеці вучаць для народных свят і абрадаў.
Паспяховасць заняткаў па фарміраванню нацыянальнай самавядомасці сродкамі вуснай народнай творчасці магчыма дасягнуць з дапамогай эфектыўных метадаў і прыёмаў работы:
-сюрпрызны момант, незвычайны пачатак;
-праблемны характар становішча;
-гульнёвыя прыёмы;
-віктарыны, выставы адгадак;
-выкарыстанне прыказак , прымавак, малых форм беларускага фальклору для арганізацыі дынамічнай хвілінкі;
-творчыя заданні:”намалюй, што ўявіў”, “прыдумай сам”, “упрыгож”;
- хатнія заданні “Пагуляй у дамашні тэатр”, “Спытай у бабулі”;
-мультымедыйныя прэзентацыі;
-тэматычныя віктарыны, вечарыны, кірмашы;
-сумесныя з бацькамі святы.
Усё гэта дае магчымасць вырашыць задачы развіцця беларускага маўлення, раскрыць творчыя магчымасці дзяцей, сфарміраваць цікавасць да народнай творчасці, у гульнёвай форме далучыць дзяцей да нацыянальнай культуры.
Кансультацыя для бацькоў
"Музычныя гульні ў сям'і".
Паважаныя мамы і таты!
Музычнае выхаванне ў дзіцячым садзе ажыццяўляецца ў асноўным на музычных занятках, дзе пад кіраўніцтвам педагога дзіця імкнецца праяўляць сябе ў выкананні песні, танца, перадаючы лад гульні, складаныя скокі-імправізацыі, складанні і падборы мелодыі пры гульні на музычных інструментах. Дзяцей адштурхвае ўсе манатоннае і сумнае, таму для іх мае значэнне займальны характар правядзення занятку. Таму свае заняткі я будую на гульнявых сітуацыях, паколькі гульня-надзённая патрэба дзіцяці, шлях да пазнання свету, школа жыцця. У гульні дзеці знаходзяць выхад сваёй несуцішнай фантазіі, велізарнай энергіі, праяўляюць у поўнай меры свае здольнасці.
Музычна-гульнявая дзейнасць спрыяе як музычнаму, так і агульнаму развіццю дзяцей, дапамагае ўспрымаць і любіць музыку, развівае музычны слых, музычныя здольнасці, замацоўвае ўяўленні дзяцей і выклікае цікавасць да навакольнага іх свету, ўзбагачае кругагляд. Выключна вялікае значэнне мае музычна-гульнявая дзейнасць для агульнага фізічнага развіцця рухальных уменняў: правільна хадзіць, бегаць, скакаць, рухацца ўзгоднена з музыкай.
Я хацела б прапанаваць вам невялікую падборку музычных гульняў. Яны вельмі простыя і не патрабуюць спецыяльнай падрыхтоўкі, таму ў гэтыя гульні вы можаце гуляць са сваімі дзецьмі дома, на сямейных святах, па дарозе ў дзіцячы сад.
"Вучыцеся танцаваць".
Гульнявой матэрыял: вялікая лялька і маленькія (па ліку якія граюць).
Ход гульні: у дарослага ў руках вялікая лялька, у дзяцей – маленькія. Дарослы адбівае рытмічны малюнак сваёй лялькай па стале, дзеці паўтараюць яго сваімі лялькамі.
"Гучна-ціха".
Гульнявой матэрыял: два кубіка: вялікі і маленькі.
Ход гульні: 1-й варыянт: дзецям прапануецца праспяваць песню або паслухаць песню ў запісе, пасля праслухоўвання дзеці паказваюць кубік вялікі-гучна, маленькі-ціха. 2-й варыянт: гучна ці ціха сказаць сваё імя, па мяўкаць, па рохкаць. Дарослы выконвае гучна 1-ю частку і ціха 2-ю. на фортэ дзеці пляскаюць у ладкі, на піяна – выконваюць «ліхтарыкі».
"Намалюй песню".
Мэта: вучыць вызначаць характар музыкі і выдаваць свае ўражанні ў малюнку.
Гульнявой матэрыял: любая песня, альбомны ліст, алоўкі ці фламастэры.
Ход гульні: прапанаваць дзецям перадаць змест каханай песні пры дапамозе малюнка. Падчас малявання, гучыць гэтая песня.
"Гучна-ціха запоем".
Гульнявы матэрыял: любая цацка.
Ход гульні: дзіця заплюшчвае вочы або выходзіць з пакоя. Дарослы хавае цацку, дзіця павінна знайсці яе, кіруючыся гучнасцю гучання песні, якую спявае Дарослы: гучанне песні ўзмацняецца па меры набліжэння дзіцяці да месца, дзе знаходзіцца цацка або слабее па меры выдалення ад яе. Калі дзіця паспяхова знаходзіць цацку, пры паўторы гульні дарослы з дзіцем мяняецца ролямі.
"Адгадай мелодыю".
Гульнявой матэрыял: запісы песень, фішкі.
Ход гульні: спаўняецца мелодыя песні або прайграваецца ў запісу, дзеці па пачутай мелодыі даведаюцца песню і спяваюць разам з дарослым. За правільна адгаданую мелодыю ўдзельнік гульні атрымлівае фішку. Выйграе той, у каго больш фішак.
"Танцы казачных персанажаў".
Ход гульні: дарослы прапануе дзіцяці станцаваць танец так, як яго б станцавалі казачныя персанажы (лісічка, заяц, мядзведзь, Чабурашка і г. д.)
Бацькам, якія жадаюць развіваць творчы патэнцыял дзіцяці, трэба паводзіць сябе з дзіцем на роўных. Ва ўсякім выпадку, фантазірваць у гульнях з дзецьмі. Дзіця, з яго незвычайнай тонкай успрымальнасцю, павінен адчуць, што вам падабаецца фантазірваць, выдумляць, гуляць. Што вы, як і ён, атрымліваеце ад усяго гэтага задавальненне. Толькі тады ён раскрыецца, будзе шукаць творчы момант у любой справе. І нарэшце, будзе сам прыдумляць новыя гульні.
Дзяцінства - самая шчаслівая пара жыцця.
Яркасць і багацце уражанняў застаюцца ў памяці назаўжды.
Лічыцца, што дзіця, з ранняга ўзросту пагружаны ў атмасферу радасці, вырасце больш устойлівым да многіх нечаканых сітуацыях, будзе менш схільны стрэсам і расчараванням.
КАНСУЛЬТАЦЫЯ ДЛЯ БАЦЬКОЎ
“МУЗІЦЫРАВАННЕ ДЛЯ РАЗВІЦЦЯ ТВОРЧАГА МЫСЛЕННЯ”
Элементарнае музіцыраванне з'яўляецца адным з любімых дзецьмі відаў музычнай дзейнасці. Навучаючыся гульні на дзіцячых музычных інструментах, дзеці адкрываюць для сябе свет музычных гукаў і іх адносін, ўсведамленне адрозніваюць прыгажосць гучання розных інструментаў. У іх паляпшаецца якасць спеваў (чысцей спяваюць), развіваецца рытмічны слых (выразней прайграваюць рытмічны малюнак).
Элементарнае музіцыраванне прадугледжвае шырокае выкарыстанне музычных інструментаў, перш за ўсё шумавых, паколькі менавіта гэтыя інструменты простыя і найбольш даступныя дзецям дашкольнага ўзросту, тэхнічная лёгкасць гульні на шумавых, ударных інструментах падахвочвае дзяцей да гукафарбавай гульні, а праз яе да імправізацый. У працэсе гульні на дзіцячых музычных інструментах развіваюцца музычныя здольнасці і перш за ўсё ўсе віды музычнага слыху: гукавышынны, метрарытмічны, ладагарманічны, тэмбравы, дынамічны і пачуццё музычнай формы.
У аснове музычнага занятка павінна ляжаць творчая дзейнасць, якая аб'ядноўвае музыку, слова, рух у адзінае займальнае імправізацыйнае дзеянне. У такім дзеянні дзіця і педагог адчуваюць сябе як раўнапраўныя партнёры, дорачы адзін аднаму радасць зносін, народжанага ў працэсе сумеснага музіцыравання. Улічваючы асаблівасці дзяцей на занятках можна выкарыстоўваць розныя шумавыя інструменты, у тым ліку і самаробныя. Таму дзеці з задавальненнем гуляюць на расчосках, звіняць ключамі, стукаюць арэшкамі. Для паўнаты работы па развіцці элементарнага музіцыравання павінны быць створаны неабходныя ўмовы: музычныя куткі ў групах, у музычнай зале набыты разнастайныя музычныя інструменты. Дзіцячыя музычныя інструменты павінны гучаць чыста, мець пэўны тэмбр.
Гульня “Званочак”
Праграмныя задачы: развіццё слыхавой увагі (прыслухоўвацца да гучання званочка), выхаванне актыўнасці, жаданне прымаць удзел у гульні.
Методыка правядзення: выхавальнік кажа, што ў госці да дзяцей прыйшла козачка.
Козачка: Я-козачка рагатая,
гуляю цэлы дзень.
Звініць мой званочак:
"Дзінь-дзінь, дзінь-дзінь-дылень!»
Выхавальнік спявае песеньку:"Дзінь, дон, вось які вясёлы звон”
Козачка хавае (незаўважна) званочак пад хустачку, пры гэтым пытаючыся: "Дзе званочак? Давайце пашукаем". Дзіця, які знайшоў званочак звініць ім.
Гульня з бразготкамі
Праграмныя задачы: развіццё сэнсарных музычных здольнасцей, выхаванне спагадлівасці.
Методыка правядзення: выхавальнік звяртае ўвагу на госця, пытаецца ў хлопцаў, калі не адгадалі, пытаецца ляльку, як яе завуць.
Пятрушка:
Мяне ўсе ведаюць: я-пятрушка,
Я прынёс вам бразготкі.
Выхавальнік раздае бразготкі, пятрушка прапануе пагуляць з імі. Музычны кіраўнік выконвае песеньку "бразготкі". Дзеці пераймаюць дзеянням выхавацеля.
Бразготкі, бразготкі, бразготкі не звіняць,
Вось вясёлыя цацкі. На каленачках ляжаць.
Гучна, гучна так грымяць, дзеткі ціха ўсе сядзяць,
Усіх дзетак весяляць. Бразготкі ня звіняць.
«Мышка»
Праграмныя задачы: развіваць тэмбравы слых, вучыць правільна рэагаваць на змену музыкі.
Методыка правядзення: дзеці - "мышкі" сядзяць у "норках", розных месцах залы. Мама - " мыш " дарослы вучыць падкрадацца да "котцы" адрывіста гуляючы на званочку. На 2 частка музыкі уцякаючы ад “кошкі " часта звонячы званочкам. Гучыць любая музыка з тэмбравымі і дынамічнымі зменамі музыкі.
Мышкі, мышкі-гарэзніцы
Хавайцеся і сядзіце.
Па парадку буду клікаць
Ціха выхадзіце.
У званочак вы звініце,
Слухайце, старайцеся.
За катком сачыце
І хутка ўцякайце.
Кансультацыя для бацькоў
Бацькам аб музычным выхаванні дашкольнікаў.
У дзіцячым садзе ажыццяўляецца праца па музычнаму выхаванню дашкольнікаў. Каб усталяваць ўзаемасувязь дзіцячага саду і сям'і, праводзіцца знаёмства адначасова з групай дзяцей, якія паступілі зноў, з іх бацькамі, становішчам, у якой выхоўваецца дзіця. Для гэтага выкарыстоўваюцца разнастайныя метады, а менавіта назіранні, індывідуальныя гутаркі, выбарачныя наведвання сем'яў, анкетнае апытанне. Выяўляецца, што адна група бацькоў цікавіцца пытаннямі музычнага выхавання, але адчувае пэўныя цяжкасці, іншая - вялікую ўвагу надае стварэнню матэрыяльных умоў, а мэтанакіраванасць адсутнічае, трэцяя не ўлічвае ўзроставыя магчымасці. Ёсць сем'і, якія па розных прычынах не займаюцца музычным выхаваннем дзяцей. Задача педагога узбройваць бацькоў ведамі пра значэнне музыкі ў выхаванні і развіцці дзяцей. Бацькі на кансультацыях атрымліваюць агульныя веды асноў музычнага выхавання і развіцця дзіцяці, а на сходах знаёмяцца з узроставымі асаблівасцямі, узроўнем развіцця і задачамі выхавання на дадзеным этапе. Бацькі, як бы пераходзяць з групы ў групу разам са сваімі дзецьмі. На кансультацыях, у асабістых гутарках, у даступнай форме расказваем пра тое, якое значэнне мае "Музычнае мастацтва" ў разумовым, маральным, эстэтычным і фізічным выхаванні дзяцей. Слуханне музыкі дома пераконвае бацькоў у тым, што неабходны куток для дзіцяці, дзе б ён мог гуляць і займацца. Ненадакучліва даюцца парады, як лепш наладзіць побыт, як зладзіць куток, стварыць хатнюю фанатэку, якія купляць музычныя цацкі, інструменты і як паднесці іх дзіцяці. Адзначаецца, якое значэнне для развіцця дзяцей маюць тэлеперадачы, праводзіцца тлумачэнне, як трэба іх слухаць і глядзець, якія дзіцячыя спяктаклі, музычныя фільмы даступныя для ўспрымання дзіцяці дашкольнага ўзросту. Даводзіцца казаць пра тое, які ўплыў аказвае музыка на маральныя якасці і прынцыпы паводзін чалавека, што ўздзеянне музыкі часам бывае больш моцным, чым іншыя сродкі выхавання. У працэсе працы высвятляецца, што многіх бацькоў цікавіць, што такое музычныя здольнасці, ці ёсць яны ў дзіцяці, як ён займаецца, ці трэба вучыць музыцы. Бацькі даведаюцца пра ўплыў музыкі на фізічнае развіццё дзяцей і аб музычна-рытмічных рухах як адным з відаў дзейнасці. Кожны сход, кансультацыя, індывідуальная гутарка патрабуе дбайнай падрыхтоўкі. Вызначаецца змест выступлення, формы працы з сям'ёй, затым падбіраюцца прыклады з заняткаў, літаратурных крыніц, афармляецца наглядныя дапаможнікі, распрацоўваецца рэкамендацыі. Каб за кароткі тэрмін даць найбольшую інфармацыю бацькам, выкарыстоўваецца разнастайныя формы, праца будуецца на канкрэтным матэрыяле. У розных відах заняткаў з бацькамі выкарыстоўваецца літаратура, магнітафонныя запісы, праводзіцца канцэрты дзіцячай творчасці, арганізуюцца мэтавыя экскурсіі па дзіцячым садзе, праводзім практычныя заняткі, віктарыны, конкурсы. Бацькі дапамагаюць афармляць залу, рыхтуюць касцюмы, выступаюць з апавяданнямі аб сваёй прафесіі, аб службе ў войску, разам з дзецьмі спяваюць знаёмыя песні, танцуюць, гуляюць.
А як праводзяцца святы дома? Каб высветліць, які ўдзел прымае дзіця ў сямейных святах, прапануецца бацькам старшай групы пытанні: якія святы вы праводзіце разам з дзецьмі? Ці ладзяцца канцэрты? Хто з'яўляецца іх арганізатарам? Якія цяжкасці адчуваюць бацькі пры арганізацыі свята? Аказваецца, што многія праводзяць святы разам з дзецьмі, прыцягваюць іх да ўборкі кватэры, сервіроўцы стала. Кульмінацыяй свята з'яўляецца канцэрт, які ў кожнай сям'і ўладкоўваецца па-рознаму. Аналіз адказаў дапамагае выявіць станоўчы вопыт правядзення святаў у сям'і, высвятляецца асаблівасці іх арганізацыі, вызначаюцца галоўныя цяжкасці. Улічваючы пажаданні бацькоў, рэкамендуюцца сцэнары святаў для дома, матэрыял якіх не патрабуе вялікай падрыхтоўкі і складаных атрыбутаў, а праграма складаецца з песень, скокаў, вершаў і гульняў, якія карыстаюцца поспехам у дзяцей. Добрым дадаткам служаць тэматычныя выставы ў кутку для бацькоў, так як інфармацыя ў іх даецца вельмі коратка, канкрэтна і наглядна, працаваць можна на працягу працяглага часу. Праца, якая праводзіцца, дазваляе значна павысіць актыўнасць бацькоў у пытаннях музычнага выхавання. Яны праяўляюць цікавасць да таго, якія поспехі дзіцяці ў дзіцячым садзе, як арганізаваць яго вольны час дома, выкарыстоўваць з гэтай мэтай тэхнічныя сродкі. Сумесна з сям'ёй удаецца сфармаваць ўстойлівую цікавасць да музычнай дзейнасці ў большасці дзяцей, павышаецца ўзровень музычнага развіцця. Сістэма працы стварае перадумовы для далейшага ўдасканалення музычнага выхавання дзяцей.
Кансультацыя для бацькоў
"Роля фальклору ў развіцці дзяцей дашкольнага ўзросту»
Дзеці павінны жыць у свеце прыгажосці,гульні, казкі,
музыкі, малюнка, фантазіі, творчасці.
В.А. Сухамлінскi
Адной з найважнейшых задач, якія стаяць перад нашым грамадствам у цяперашні час, з'яўляецца яго духоўнае адраджэнне, бо на сённяшні дзень скажоныя ўяўленні пра дабрыню, міласэрнасць, вялікадушнасць, справядлівасць і патрыятызм. Фарміраванне асноў маральных якасцяў пачынаецца яшчэ ў дашкольнам дзяцінстве. Ад таго, наколькі паспяхова ажыццяўляецца гэты працэс, шмат у чым залежыць духоўна-маральнае развіццё дзіцяці.
Дашкольны ўзрост - падмурак агульнага развіцця дзіцяці. А адным са сродкаў маральнага, пазнавальнага і эстэтычнага развіцця дзяцей з'яўляецца народная культура, у тым ліку вусная народная творчасць. Невыпадкова фальклор з даўніх часоў ацэньваецца ў розных аспектах: як сродак педагагічнага ўздзеяння, як сродак фарміравання духоўна-маральнай культуры, як сродак узбагачэння слоўнікавага запасу дзяцей і як сродак перадачы прыгажосці і вобразнасці роднай мовы. Толькі творы вуснай народнай творчасці дзіўным чынам сумяшчаюць у сабе глыбокую мудрасць, лёгкасць усведамлення і прастату запамінання.
Само слова фальклор - значыць:
народная мудрасць, народнае веданне.
Малыя фальклорныя формы: пацешкі, прымаўкі, песенькі, небыліцы, байкі, загадкі, казкі, карагоды - нясуць у сабе этнічныя характарыстыкі; далучаюць нас да вечна юных катэгорыях мацярынства і дзяцінства. Каштоўнасць фальклору заключаецца ў тым, што з яго дапамогай дарослы лёгка ўсталёўвае з дзіцем эмацыйны кантакт, ўзбагачае пачуцці і гаворку дзіцяці, фармуе стаўленне да навакольнага свету, г.зн. гуляе паўнавартасную ролю ва ўсебаковым развіцці. Творы вуснай народнай творчасці маюць велізарнае пазнавальнае і выхаваўчае значэнне. Пацешкі - песенькі, першыя мастацкія творы, якія чуе дзіця. Вымаўляюцца дарослым кароткія і рытмічныя фразы, у якіх дзіця ўлоўлівае гукі («ладачкі», «кіса», «вадзіца») выклікаюць у яго рэакцыю на мастацкі твор. Інтанацыя голасу ў адных выпадках супакойвае яго, у іншых - бадзёрыць. Напрыклад: калыханкі песні аказваюць усыпляльнае ўздзеянне, іх спяваюць ласкавым, пяшчотным галаском, калыхаючы ляльку Кацю: «Баю, баю, люлі-бай, ты, сабачка, не брахай ». Для таго каб лягчэй і хутчэй дзеці запаміналі калыханкі песенькі, іх трэба абыгрываць, г.зн. ўключаць тыя персанажы, пра якія гаворыцца ў песеньцы (пра сабачку).Знаёмства з пацешкамі трэба пачынаць з гаварэння малюнкаў, ілюстрацый, цацак. Даўшы разгледзець дзецям цацку, расказаць аб персанажу пацешкі, пра яго асаблівасці. Растлумачыць дзецям значэнне новых слоў, пачутых у пацешкі.
Можна выкарыстоўваць дыдактычныя гульні «Даведайся пацешкі» (па змесце карцінкі, трэба ўспомніць творы народнай творчасці). «Адгадай, з якой кніжкі (казкі, пацешкі) прачытаны ўрывак?» Славесныя гульні па матывах народнай творчасці; напрыклад: «пра сароку» (чытаць пацешкі - і хай дзіця адлюстроўвае яе ўтрыманне ў дзеяннях). Пацешкі ператвараюцца ў гульню. Дыдактычныя практыкаванні «Даведайся і назаві» - дастаюць са скрынкі цацкі ці карцінкі па знаёмым пацешкам. Настольна-друкаваныя гульні па матывах гэтых жа твораў ( «Парныя карцінкі», «Падбяры такую ж карцінку», «Лато», «Разрезные малюнкі»).Можна праводзіць гульні - інсцэніроўкі; напрыклад: «Курачка - рябушачка на раку пайшла». Больш выкарыстоўваць пацешкi, прыказкi, прымаукi падчас прагулкі, звяртаючы ўвагу на час года і стан надвор'я, каб прагулка праходзіла больш эмацыйна і цікава для дзяцей; дзе дзеці могуць пераймаць галасы і крыху рухам жывёл і птушак.
Прыказкі і прымаўкі называюць жамчужынамі народнай творчасці; яны аказваюць ўздзеянне не толькі на розум, але і на пачуцці чалавека; павучанні, зняволеныя ў іх, лёгка ўспрымаюцца і запамінаюцца. Прыказку можна выкарыстоўваць у любой сітуацыі, напрыклад калі дзіця неакуратна апрануўся, можна сказаць: «Паспяшаешся - людзям на смех!». Шмат прыказак і прымавак аб працы; пры знаёмстве з імі дзецям трэба растлумачыць іх сэнс, каб яны ведалі, у якіх сітуацыях іх можна ўжыць. Загадкі - гэта карыснае практыкаванне для дзіцячага розуму. Вучыць дзяцей адгадваць загадкі можна так: на стол выстаўляецца некалькі цацак, для кожнай падабраць загадку:
На галаве чырвоны грабеньчык,
Пад носам чырвоная барада,
На хвасце узоры, на нагах шпоры.
Дзеці хутка адгадвалі, бо загаданы прадмет перад вачыма. Дзеці могуць самі паспрабаваць загадаць - прыдумаць загадку аб цаццы.
Можна праводзіць гульні, якія дапамогуць паглыбіць і ўдакладніць веды дзяцей пра навакольны свет: «Хто і што гэта?», «Я загадаю, а ты атгадай», «Падкажы слоўца».
Казкі - ўяўляюць сабой асаблівую фальклорную форму. Іх лепш распавядаць, чым чытаць.Добра пачынаць казку з прыказкі: «Казка, казка, прымаўкамі ...». Пасля аповяду казкі даведацца з дапамогай пытанняў, ці зразумеў дзіця казку? Уносіць адпаведныя цацкі, спытаць: «Дзеці, з якой казкі прыйшлі гэтыя героі?»
Знаёмячы дзяцей з рознымі фальклорнымі жанрамі, мы багацім гаворку дзяцей жвавасцю, вобразнасцю, трапнасцю выразаў. Пацешкі, песенькі гучаць, як ласкавая размова, выказваючы клопат, пяшчоту, веру ў паспяховую будучыню. Менавіта гэта і падабаецца дзецям у малых формах фальклору.
Малы фальклор дазваляе забаўляць, развіваць і навучаць ненадакучліва і разнастайна. Бо простыя вершыкі, казкі, пацешкі, песенькі - вучаць маленькага чалавека жыццю.
Гутарка з бацькамі на тэму "Музыка ў жыцці дзіцяці"
У дзіцячай установе мы штодня займаемся музычнай дзейнасцю. Працуем над развіццём музычных здольнасцяў, прывіваючы эстэтычны густ. Дзіцячы сад і сям'я два галоўных калектыву, адказных за развіццё і выхаванне дзіцяці.
Музычнае мастацтва мае вялікае значэнне ў разумовым, маральным, эстэтычным і фізічным выхаванні. Пачынаем працаваць з дзецьмі ва ўзросце ад паўтара гадоў і, выпраўляем іх у школу. На гэтым этапе шляху працягласцю ў шэсць гадоў выхаванцы сістэматычна, паслядоўна займаюцца ўсімі відамі музычнай дзейнасці. Вучым дзяцей спяваць, танцаваць, слухаць, гуляць на музычных інструментах. У працэсе развучвання спеваў у дзяцей развіваецца памяць, мацнеюць галасавыя звязкі, уменне правільна дыхаць. Ідзе пастаянная праца над дыкцыяй, дзіця вучыцца правільна прапяваць гукі, словы, прапановы.
Вучым дзяцей выразна, рытмічна, прыгожа танцаваць. Выказваць у танцы свае пачуцці і эмоцыі. Дзеці вучацца запрашаць на танец адзін аднаго і праводзіць пасля танца. Танцаваць гэта вельмі карысна для здароўя, у дзіцяці развіваецца правільная пастава, у далейшым ён будзе адчуваць сябе ўпэўнена ў любой сітуацыі. Гэтак жа прывіваем любоў да класічнай музыцы, пашыраецца кругагляд. Пры сістэматычным слуханні музыкі ў дзяцей выпрацоўваецца уседлівасць, увага. Гэта ўжо падрыхтоўка да школы і далейшага жыцця.
Мы бачым у кожным дзіцяці таленты і здольнасці, дапамагаем развіваць іх у далейшым.
Рэкамендацыі бацькам ад музычнага кіраўніка.
Аб станоўчым уплыве музыкі на чалавека праведзена мноства даследаванняў, прадстаўлена вялікая колькасць доказаў, напісана незлічоная колькасць артыкулаў. Многія бацькі хацелі б, каб іх дзіця стаў крышачку разумней, а галоўнае шчаслівей і больш удачлівым не толькі сваіх аднагодкаў, але і ўласных бацькоў. Тым не менш, не ўсе яшчэ ведаюць пра тое, што заняткі музыкай павышаюць інтэлектуальныя здольнасці дзяцей у сярэднім да 40%!
Музыку любяць усе, ад малога да вялікага. Але нават тыя таты і мамы, якім добра вядома карысць ад заняткаў музыкі, імкнуцца пазбягаць тэмы аб музычнай адукацыі. Наадварот, яны старанна шукаюць іншыя здольнасці ў свайго дзіцяці і імкнуцца загрузіць яго іншымі відамі актыўнасці. Чаму? Таму, што вялікая частка з іх альбо самі не наведвалі заняткаў музыкі ў дзяцінстве, альбо ў іх засталіся непрыемныя ўспаміны аб самім працэсе навучання – іх прымушалі гэта рабіць ва ўгоду іх жа бацькі.
У наш век інфармацыі, бацькі і настаўнікі музыкі занепакоеныя тым, што вялікая колькасць дзяцей пачынаюць і ў хуткім часе пакідаюць урокі музыкі. Аднойчы пачаўшы музычную адукацыю дзіцяці, і не дасягнуўшы мэты, выкідваецца куча сродкаў, чалавечых нерваў і часу, якія маглі быць інвеставаны з большай карысцю ў іншым накірунку. Але самае цікавае, дарослыя не робяць нават спробаў высветліць сапраўдную прычыну страты дзіцячай цікавасці. На пытанне «Чаму спыніліся музычныя заняткі?» гучыць практычна стандартны адказ: «Дзіця сам не захацеў, у яго з'явіліся іншыя захапленні». Адсутнасць элементарных і неабходных ведаў аб музычнай адукацыі ў бацькоў, у корані тармозіць інтэлектуальнае развіццё іх уласных дзяцей. Няўжо таты і мамы павінны вучыць музычную грамату і набываць розныя выканальніцкія навыкі і прыёмы гэтак жа, як і іх дзеці? Не хвалюйцеся, для паспяховага навучання вашага дзіцяці ў гэтым няма ніякай неабходнасці. Гаворка ідзе зусім пра іншае.
У аснове адукацыі, ляжыць, у першую чаргу, цікавасць. Цікавасць-вось галоўнае ключавое слова, пра якое ў штодзённай руціне так часта забываюць бацькі. Каб у самым пачатку ў дзіцяці з'явілася цікавасць да заняткаў музыкі, не патрабуецца вялікай працы-добрая музыка ў добрым выкананні сама зробіць сваю справу, а вось каб захаваць і падтрымліваць яго доўгія гады, патрабуюцца мэтанакіраванасць, цярпенне, і, несумненна, спецыяльныя веды.
Для развіцця цікавасці да музыкі неабходна стварыць дома ўмовы, музычны куток, дзе б дзіця змог паслухаць музыку, пагуляць у музычна-дыдактычныя гульні, пагуляць на дзіцячых музычных інструментах. Музычны куток лепш размясціць на асобнай паліцы або стале, каб у дзіцяці быў падыход да кутка. Якія менавіта інструменты павінны быць у кутку? Металлофон, трыола, дзіцячая флейта, можна набыць дзіцячую арганолу. У дзіцячым садзе ўжо ў сярэдняй групе мы вучым іграць на металафоне найпростыя мелодыі. Добра мець дома і драўляныя лыжкі, бо найпростымі навыкамі гульні на лыжках дзеці авалодваюць ўжо ў малодшай групе. Музычны кіраўнік заўсёды з задавальненнем гатовы даць кансультацыю бацькам, як правільна іграць на тых ці іншых інструментах.
Вельмі добра, калі вы набудзеце дыскі з камплектамі па слуханню музыкі ў дзіцячым садзе, а таксама «Дзіцячы альбом» П. І. Чайкоўскага. "У пячоры горнага караля" Э. Грыга, музычныя казкі "Залаты ключык”, "Брэменскія музыкі". Раім набыць для дзяцей “Музычны буквар” Ветлугиной, “ Нотная азбука для дзяцей" Канчалоўскага. Можна набыць партрэты кампазітараў, пазнаёміць з музыкай. У музычным кутку могуць быць музычныя гульні, якія дапамогуць дзецям замацаваць пройдзены матэрыял. Бацькам рэкамендуем чытаць дзіцячую літаратуру аб музыцы: «Музыка-дзецям» Міхеева, «Музычна-эстэтычнае выхаванне дзяцей і юнацтва» Шацкай.
